De eerste koeien lopen alweer lekker buiten te grazen. Met de start van het nieuwe weideseizoen is een vraag die bij menig veehouder naar voren komt, hoe en wanneer begin je met weiden? Het is goed om hier als veehouder bij stil te staan. Hoe is het vorig jaar verlopen en wat zijn de mogelijkheden voor dit jaar? Wil ik meer weidegang toepassen of juist minder, wat past bij mij als persoon, welk beweidingssysteem past bij mijn huiskavel en hoe ga ik het combineren met automatisch melken en/of voeren? Voor een succesvolle weideperiode is het is belangrijk om over deze zaken na te denken.
Is succesvol weiden een zaak van een goed uitgebalanceerd (weide)rantsoen of eerder een combinatie van management en routing? De waarheid ligt in het midden. Waarbij het uitgerekende weiderantsoen de richting aangeeft en het management van de veehouder het succes. Belangrijk is dat de wensen en mogelijkheden elk weideseizoen weer tegen het licht gehouden worden. Om aan de hand van de uitkomsten een beweidingsstrategie samen te kunnen stellen en deze af te stemmen met de routing en werkroutine die nodig is om het weideseizoen succesvol te laten verlopen. Een goede sparringpartner helpt je hierbij.
Weiden of weidegang?
Een goede vraag. Weiden we voor de maximale kilogram droge stof grasopname in de wei, of eerder voor de weidepremie? Het is belangrijk om te weten wat de verwachting is en of deze aansluit bij de wensen en mogelijkheden op het bedrijf. Hoe sta je erin en in hoeverre ben je bereid tijd en energie in beweiding te steken? Het is belangrijk om voor jezelf goed helder te hebben wat je wilt bereiken. De hoogste productie, de laagste voerkosten of telt alleen het hoogste saldo onder aan de streep. Soms helpt het om een spiegel voor te houden om inzichtelijk te krijgen waar de kansen en uitdagingen liggen.
Aandachtspunten voor beweiding:
• Begin vroeg in het jaar met beweiden.
• Start al met het weiden van jongvee, jong geleerd is oud gedaan.
• Koeien vreten het liefst in de vroege ochtend en in de late namiddag.
• Geef de koeien steeds een vers stuk gras, zo blijven ze gemotiveerd.
• Voer de koeien niet vlak voordat ze de wei ingaan, dit beïnvloedt de grasopname.
Bemesting en regelgeving
De afbouw van derogatie is voor veel melkveehouders een van de grootste uitdagingen voor de komende jaren. Enerzijds is het belangrijk om de ruwvoerpositie op peil te houden, anderzijds om de mestafzet te regelen. Plan tijdig hoe jij als melkveehouder hier op in gaat spelen. Hou daarbij rekening met het feit dat alle melkveebedrijven minder plaatsingsruimte hebben. We adviseren inzichtelijk te maken hoeveel koeien je wilt houden, hoeveel grond je de komende jaren structureel beschikbaar hebt en hoeveel mest je moet en kunt afzetten. Daarbij is het belangrijk om de actuele regelgeving te blijven monitoren en je plannen daar steeds op aan te passen.
Melkveehouders die derogatie toepassen, mogen in 2024 nog 230 kg stikstof uit dierlijke mest per hectare grasland toedienen. Voor veehouders in de zogenaamde NV-gebieden (met nutriënten verontreinigde gebieden) geldt een lagere norm van 210 kg N per hectare. In 2024 zijn weer nieuwe NV-gebieden aangewezen ten opzichte van 2023. Melkveehouders in Natura2000-gebieden en grondwaterbeschermingsgebieden moeten nu al voldoen aan de norm van maximaal 170 kg N per hectare.
Veehouders die meedoen met de Eco-activiteit weidegang in de Gecombineerde Opgave moeten rekening houden met verhoogde normen. De normen zijn verhoogd naar minimaal 1500 uur of 2500 uur weidegang. Door het natte voorjaar lopen er op dit moment minder koeien buiten dan gewoonlijk. Het gras groeide wel door, dus de meeste melkveehouders moesten eerst een snede maaien met als resultaat: een late start van het weideseizoen. Dit maakt het lastiger om deze extra weideuren te halen. Mocht je twijfelen om je aan te melden voor deze regeling, omdat je onzeker bent de norm te kunnen halen zou je kunnen overwegen dit wel te doen. Wanneer blijkt dat de benodigde uren niet haalbaar zijn, is het namelijk mogelijk de aanvraag achteraf in te trekken, maar het toevoegen van activiteiten na de uiterlijke aanmelddatum (15 mei) kan niet. Houd er daarbij rekening mee dat je dit tijdig doet, want vanaf je aanmelding tot en met 30 november ben je verplicht je bedrijfssituatie actueel te houden.
Regeren is vooruitzien
Een van de valkuilen tijdens het weiden is bedrijfsblindheid. Niet weten wat er groeit en wat de grasopname is in de wei, waardoor ook niet duidelijk is wat er bijgevoerd moet worden op stal. Inzicht is hierbij het sleutelwoord en een ‘FarmWalk’ de managementtool om dit te bereiken. Hierbij wordt de weidegang gemonitord door de grasgroei te observeren tijdens een rondgang door de weidepercelen. In Nieuw-Zeeland is het gebruikelijk om elke week een FarmWalk in te plannen (of FarmRun voor drukke veehouders). Zo wordt exact duidelijk waar komende weken de knelpunten ten aanzien van beweiding liggen. Dit wordt in Nederland weinig toegepast en zou eigenlijk onderdeel van de arbeidsroutine moeten worden. Hierdoor komt er meer focus op beweiding te liggen en zal het weiden beter en makkelijker verlopen. Gedurende het groeiseizoen varieert de gras groei tussen de 40 -100 kilogram droge stof (kg DS) per hectare per dag. Waarbij in het voorjaar een grasgroei van 80-100 kg DS gerealiseerd kan worden, en in de nazomer 40-60 kg DS. Weiden is dus gedurende het seizoen erg dynamisch, wat betekent dat je op sommige momenten flexibel moet zijn ten aanzien van de perceelgrootte of bijvoeding.